Yaşarken Reddi Miras Nasıl Yapılır?
Miras hukuku, ölüm sonrası mal varlığının devriyle ilgili olsa da “yaşarken reddi miras” ifadesi halk arasında sıkça duyulur. Ancak bu ifade genellikle yanlış anlaşılır. Gerçekte, miras ancak kişinin ölümünden sonra reddedilebilir. Bu yazımızda hem bu yanlış anlaşılmayı açıklığa kavuşturacak, hem de mirasın reddi süreci, reddi miras dilekçesi, süreler, usuller ve yaşarken mirastan feragat gibi merak edilen konulara açıklık getireceğiz.
Yaşarken Reddi Miras Mümkün mü?
Hukuken “yaşarken reddi miras” diye bir kavram yoktur. Çünkü miras, kişinin ölümünden sonra mirasçılarına intikal eder. Yani kişi yaşarken bir miras söz konusu olamaz. Ancak halk arasında “yaşarken reddi miras” olarak adlandırılan uygulama, aslında mirastan feragat sözleşmesi ile ilgilidir.
Mirastan Feragat Sözleşmesi Nedir?
Türk Medeni Kanunu’na göre bir kişi, sağlığında mirasçılarından biriyle anlaşarak onun ileride mirasçı olmasını engelleyebilir. Bu işleme mirastan feragat denir. Feragat eden kişi, miras bırakan hayattayken bu hakkından yazılı bir sözleşmeyle vazgeçer. Bu sözleşme resmi şekilde, noter huzurunda yapılmalıdır.
Mirastan Feragat ile Reddi Miras Arasındaki Fark
|
Özellik
|
Reddi Miras
|
Mirastan Feragat
|
|
Ne zaman yapılır?
|
Miras bırakan öldükten sonra
|
Miras bırakan hayattayken
|
|
Usul
|
Sulh hukuk mahkemesine başvuru
|
Noterde sözleşme
|
|
Geri alınabilir mi?
|
Hayır
|
Tarafların rızası ile evet
|
|
Kapsam
|
Tam ya da zımni red
|
Tam ya da kısmi olabilir
|
Mirastan Feragat Sözleşmesi Nasıl Yapılır?
-
Tarafların Belirlenmesi: Miras bırakan ile mirasçının bizzat kendileri işlem yapmalıdır.
-
Noterde Resmi Sözleşme: Noterde yapılacak sözleşme ile mirasçının feragat ettiği açıkça belirtilmelidir.
-
Bedelli ya da Bedelsiz Olabilir: Miras bırakan, mirastan feragat eden kişiye bir bedel ödeyebilir veya feragat bedelsiz olabilir. Bu detay sözleşmede yer almalıdır.
-
Diğer Mirasçılar Açısından Etki: Bedelli feragat, feragat edenin alt soyu için de geçerlidir. Bedelsiz feragatte ise alt soy mirasçı olmaya devam eder.
Reddi Miras Nasıl Yapılır?
Miras bırakanın vefatı sonrası, mirasçılar isterlerse reddi miras hakkını kullanabilirler. Bu hak, özellikle borçlu miraslarda önemlidir.
Reddi Miras Şartları
-
Süre: Vefatın öğrenildiği tarihten itibaren 3 ay içinde sulh hukuk mahkemesine başvuru yapılmalıdır.
-
Yetkili Mahkeme: Miras bırakanın son yerleşim yerindeki sulh hukuk mahkemesi.
-
Şekil: Dilekçeyle birlikte kimlik fotokopisi ve ölüm belgesi sunularak resmi işlem başlatılır.
Reddi Mirasın Sonuçları
-
Reddi miras yapan kişi, mirasçılıktan çıkar.
-
Miras hakkı, varsa alt soya (çocuklara) geçer.
-
Tüm borçlardan da feragat edilmiş olur.
-
Reddi miras yapan kişi, sanki hiç mirasçı olmamış sayılır.
Kimler Reddi Miras Yapabilir?
-
Yasal mirasçılar (alt soy, eş, anne-baba, kardeşler vb.)
-
Atanmış mirasçılar (vasiyetle belirlenmiş kişiler)
-
Tüzel kişiler (dernek, vakıf gibi) de atanmış mirasçı olabilir ve mirası reddedebilir.
Sık Sorulan Sorular
1. Yaşarken reddi miras mümkün mü?
Hayır, miras ancak ölüm sonrası reddedilebilir. Ancak sağlığında yapılacak “mirastan feragat sözleşmesi” ile benzer sonuç elde edilebilir.
2. Miras bırakan hayattayken mirastan çıkarabilir mi?
Evet. Vasiyetname ile belirli bir mirasçıyı mirasçılıktan çıkarma (ıskat) hakkı vardır. Ancak bunun haklı nedenlere dayanması gerekir.
3. Feragat eden kişi, sonradan fikrini değiştirebilir mi?
Sadece karşılıklı anlaşma ile sözleşme feshedilirse mümkün olur. Tek taraflı geri dönülmesi mümkün değildir.
4. Reddi miras yapan kişi sonradan mirası kabul edebilir mi?
Hayır. Reddi miras kararı kesindir. Ancak süresi içinde işlem yapılmamışsa, zımni kabul gerçekleşmiş sayılır.
Sonuç
Her ne kadar halk arasında “yaşarken reddi miras” şeklinde bir kavram kullanılsa da bu ifade hukuki olarak doğru değildir. Miras, ancak kişinin ölümüyle doğar ve ölüm sonrası reddedilebilir. Ancak mirastan feragat sözleşmesiyle, kişi hayattayken gelecekteki mirasçılarla anlaşarak bu hakkı sınırlandırabilir.
Eğer bir mirası kabul etmek istemiyorsanız veya hak kaybı yaşamamak için önceden planlama yapmak istiyorsanız, mutlaka bir avukata danışmanız önemlidir.
